Harmandalı "afete maruz bölge ilan edilmeli"

Ömrünü dolduran Harmandalı Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’nın kapatılabilmesi için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce yapılması planlanan tesislerin yer seçimi İzmir İl Tarım İl Müdürlüğü’ne takıldı. Menderes projesi için 24 Ağustos’a kadar onay verilmemesi halinde üç yıl daha kaybedilecek. İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Şükran Nurlu, Harmandalı Düzenli Atık Depolama Tesisi’nin de içinde bulunduğu bölgede yaşayan insanların mağduriyetlerinin giderilmesi için bölgenin sınırlarının belirlenerek acilen afete maruz bölge ilan edilmesi gerektiğini vurguladı.
 
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin sorunlarını kentlilerle birlikte değerlendirmek ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi vermek amacıyla Kültürpark İsmet İnönü Sanat Merkezi'nde bir toplantı düzenledi. Sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve muhtarların katıldığı toplantının moderatörlüğünü İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Şükran Nurlu yaptı. Toplantıda Harmandalı Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’nın kapatılması için yürütülen yeni alan arayışlarına yönelik çabalar ve karşılaşılan engeller anlatıldı.
 
“Harmandalı’ya çöp dökmek istemiyoruz”
Harmandalı’nın bilimsel çalışmalar doğrultusunda yönetilen bir tesis olduğunu söyleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Şükran Nurlu, “Harmandalı’da bir süredir yaşanan toprak kayması Harmandalı Katı Atık Düzenli Depolama Alanı ile ilgili değil. Harmandalı’da heyelanın çöp ile ilgisi yok. Harmandalı’nın bulunduğu bölge heyelan bölgesi. Kaymaya başladı. Tesisi de risk altında bırakıyor. Biz Harmandalı’ya çöp dökmek istemiyoruz” dedi.
 
“Onca emeği çöpe atacağız”
Menderes, Gaziemir, Buca, Balçova ve Narlıdere’nin evsel atıklarını bertaraf etmek ve dönüştürmek için Menderes’te Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi kurmak için uzun süredir çalıştıklarını hatırlatan Şükran Nurlu, “Katı atık yönetim tesisleri için bir sürü alan bulduk. Başvuru da yaptık. Menderes de bu alanlardan biri. Menderes tesisi için 24 Ağustos’a kadar ‘uygundur’ onay alamazsak, bugün ilk onayını aldığımız farklı yerler için üç yıl daha aynı izin süreçleri yaşanacak. Üç yılı alıp çöpe atacağız. Onca emeği çöpe atacağız. İzmir’de günde 4 bin 500 ton çöp çıkıyor. Bunun 2 bini Bergama ve Ödemiş’e gidiyor. 2 bin 500 ton Harmandalı’daki tesiste depolanıyor. Bu önemli bir rakam. Alternatif, modern tesisleri bir an önce hayata geçirmek ve Harmandalı'yı döküme kapatmak istiyoruz" diye konuştu.
 
“Harmandalı asla Ümraniye, Halkalı olamaz”
İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanı Kemal Kılıç da “İzmir Evsel Atık Yönetimi ve Yaşanan Sorunlar” başlığıyla bir sunum yaptı. Katı atık yönetimi konusunda İzmir’in master planının bulunduğunu anımsatan Kemal Kılıç, “Bizim master planımızda Harmandalı yok. Harmandalı ömrünü doldurdu, artık kapatılmalı. Yeni tesislerle İzmir atık yönetim hikayesine devam edecek” diye konuştu. Harmandalı Düzenli Katı Atık Depolama tesisini kapatarak, bölgeyi rehabilite etme planını bakanlığa sunduklarını anlatan Kılıç, “Burada var olan gazı çevreci bir şekilde ekonomiye kazandırmak istiyoruz. Zihinlerde hep Ümraniye, Halkalı gibi gaz patlaması sonucu oluşan facialar var. Harmandalı asla Ümraniye, Halkalı olamaz. Teknik olarak bu mümkün değil çünkü içerisinde patlama yapacak gaz yok. Gaz alınıp, tesislerde elektrik enerjisine dönüştürülüyor” dedi.
 
“Harmandalı’dan 90 bin hanenin elektriğini karşılamış durumdayız”
Harmandalı’da gaz motorlarında elektriğe çevrilen enerjinin bugün itibariyle 32 megavat olduğunu vurgulayan Kılıç, “Bergama’da 10, Ödemişte ise 8 megavat enerji üretiyoruz. Harmandalı’da 32 megavat, 90 bin hanenin elektriğine eş değer. Yani biz var olan çöplükten 90 bin hanenin elektriğini karşılamış durumdayız. Bunun sürdürülebilir çevreci bir yöntem olduğunu görüyorsunuz. Tesislerimizde 160 milyon metreküp metan gazı bertaraf ediliyor. Bu da küresel ısınma ile mücadelemize önemli yönde katkı sağlıyor” ifadelerini kullandı.
 
“Çöp tırlarımız 2023 yılı içerisinde 2 milyon kilometrelik yol yaptı”
Harmandalı’nın artık ömrünü doldurduğunu, gelecekte buraya atık dökmeyi planlamadıklarını ifade eden Kemal Kılıç, şunları söyledi: “O nedenle Harmandalı’nda 2028'de artık gaz oluşmayacak. Atık tesisi tamamen kapatılacak. Bergama’da 16 bin hanenin enerji ihtiyacını karşılayacak elektrik elde ediyoruz. Ödemişte de Güney bölgesinin atıklarını bertaraf ederek 18 bin hanenin enerji ihtiyacını karşılıyor. Biz bunu yaparken aslında çok ciddi emek ve para harcıyoruz. Çöp tırlarımız 2023 yılı içerisinde 2 milyon kilometrelik yol yaptı. Harmandalı gelecek planlarımızda yok. 1992 yılında kuruldu, 15 yıl ömür biçildi. 2007 yılında kapatılması planlanan bir tesisti. Ancak sürekli çıkarılan engeller ve kentin coğrafi yapısının zorluğundan dolayı sürekli yeni alan bulma imkanı Büyükşehir’in elinden alınmış. En son bulunan ve bütün aşamaların sonuna geldiğimiz Güney-2 adını verdiğimiz yer Menderes.”
 
Menderes sürecini anlattı
Menderes’teki saha ile ilgili 10 Mart 2020’de İzmir Valisi başkanlığında oluşturulan Mahalli Çevre Kurulu’na yer seçimi konusunda oy birliği ile uygunluk kararı verildiğini ifade eden Kılıç ve bu alana karşı açılan davaların reddedildiğini hatırlatarak “İtiraz hakkı da kalmadı. Yer seçiminin uygun olduğu aslında mahkeme kararı ile de onaylandı. İzmir’in yeni atık tesisinin yapılması ve Harmandalı’nın kademe kademe kapatılması sürecine girdik. ÇED raporu bakanlığa sunulduktan sonra 24 Şubat 2022’de İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısında Tarım İl Müdürlüğü, tesisin yapılacağı alana 1,4 kilometrelik uzaklıkta bir hayvan çiftliğinin, ticari olarak bahçesine ektiği zeytinlerden ötürü, zeytinciliğe zarar vereceğimizi iddia ederek, karara karşı çıktı. Bu nedenle tesisin kurulması süreci tıkandı” dedi.
 
Kritik tarih 24 Ağustos
Nihai kararın 24 Ağustos’ta verileceğini ifade eden Kılıç, “Olumsuz görüş gelirse ÇED süreci sonlanacak ve dosya kapanacak. 11 Mart 2020'de başlayan süreç boşa gidecek. Bu süreçte bütün kurumlar projeye olumlu yanıt verdi. Sonrasında olumsuz görüş bildiren İl Tarım Müdürlüğü de dahil. Üzerinden iki yıl geçtikten sonra görüşü olumsuza dönüştü” şeklinde konuştu.
 
Biz de heyelan mağduruyuz
Harmandalı'da İzmir depreminin tetiklediği bir heyelanın oluştuğunu dile getiren Kemal Kılıç, “Yurttaşlar gibi biz de heyelan mağduru olduk. Burası zaten 80’li yıllardan beri heyelan bölgesi. Biz bununla ilgili kurumlara süreci anlattık ancak bilimsellikten uzak olarak ‘Heyelanın nedeni çöptür’ denilerek İzmir Büyükşehir Belediyesi yalnız bırakıldı. Bölgenin acil şekilde afete maruz bölge ilan edilmesi gerekiyor. Çünkü orada afet var. Ama devletin kayıtlarında buradaki durum ‘afet’ olarak adlandırılmadı. Defalarca bunun için yazı yazdık ama bunu kabul etmediler” diye konuştu.
 
İl Tarım Müdürlüğü’nden Bergama’ya da itiraz
Bir yandan Harmandalı için çözüm üretmeye çalışırken diğer taraftan Bergama tesisinin teknolojisini günün koşullarına göre geliştirmek istediklerini vurgulayan Kılıç, Harmandalı’nın tamamen kapanması durumunda alternatif alan yaratmak için gösterdikleri çabanın bir kez daha Tarım İl Müdürlüğü’nün itirazına takıldığını açıkladı. Kemal Kılıç, “Bergama’da yeni ve çevreci teknolojiler kullanarak mevcut kurulu tesisimizin kapasitesini arttırmak için başvuruda bulunduk. Anlamadığımız şekilde Tarım İl Müdürlüğü devreye girdi. Bir günde gelen yazıyla bu çalışmanın da önü kesildi. Bizim çalışmalarımız her şeye rağmen devam etti. Alternatif alanlar aradık, yazılarımızı yazdık. Atık, moloz, hafriyat tesisleri yapmak istediğimizi bildirdik. Onlarca başvurumuz olumsuz sonuçlandı. Yaptığımız başvurular sonuçsuz kaldı. Olumlu yanıt gelmedi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Tunç Soyer'in imzası ile tüm kurumlara yazılar yazdık. ‘Bizim başvurularımızı kabul etmiyorsunuz, o zaman siz bize yer gösterin. Bizim İzmir’in atıklarını yönetmek için yeni yerlere ihtiyacımız var. Bizim başvurularımız uygun değilse siz uygun yer gösterin’ dedik. Bütün taleplerimize olumsuz yanıtlar verildi. Bazı kurumlar yanıt bile vermedi” ifadelerini kullandı.